Lehte Yazılar | ||||
|
Can Dündar Ders kitaplarındaki düşmanlık konusuna araştırmacı Herkül Millas da dikkat çekmiştir. Millas "Türk-Yunan ilişkileri ve ilkokul kitapları" adlı makalesinde (Yeni Düşün. Eylül. 1987) şöyle diyor: "Türk-Yunan ilişkilerindeki hırçınlık, kuşku ve öfke, kaçınılmaz ve beklenen bir sonuçtur. Ektiğimizi biçiyoruz. İki ülkeyi yönetenlere ve bu yöneticileri parlamentolara gönderen kitlelere bugüne dek nelerin öğretildiği ve hangi duyguların aşılandığı göz önüne alındığında, iki ulus ilişkilerinin yadırganmayacak bir gelişme izlediğini söyleyebiliriz… Herkül Millas'ın araştırmasına göre Yunan tarih kitaplarında Türkler "saldırgan ve vahşi barbarlar"dır. Türk tarih kitaplarındaki Yunanlılar ise "acımasız katiller..." (History Texbooks in Greece and Turkey. History Workshop. 1991). (Görüş,8.9.1999) Yorgo Kirbaki İstanbullu Rum siyaset bilimcisi Herkül Millas'ın son kitabı 'Türkler-Yunanlılar: Karşılıklı İmgeler' Yunanistan'da en çok satan kitaplar arasına girdi. (Hürriyet, 8.4.2002) Erdal Güven Nicedir bir filozof yaşar Ege'nin iki kıyısında. Adı Herkül Millas'tır. Hem Yunanistan'a, hem Türkiye'ye 'aynı nokta'dan bakabilen nadir insanlarındandır bu coğrafyanın Millas. Kitapları titiz araştırmaların, dengeli yorumların, akılcı çıkarımların ürünüdür. Eğer 'Bugün Türk-Yunan ilişkileri için ne yapabilirim' diye merak ediyorsanız hemen bir kitapçıya uğrayıp Millas'ın son kitabını isteyin: 'Daha İyi Türk-Yunan İlişkileri İçin Yap Yapma Kılavuzu.' (Radikal, 4.8.2002) Eyüp Can -Geçen hafta salı günü Herkül Millas’ın Yorum sayfasında çıkan Milliyetçilik başlıklı yazısı, Cola Turka bağlamında başlayan ve benim çok yararlı bulduğum ‘pop–milliyetçilik’ tartışmasını, gerilimli bir polemiğe dönüştürdü… Benim şahsen tanıdığım Millas, bu ayrımların fazlasıyla farkında olan, hem Türkiye hem de Yunanistan üniversitelerinde karşılaştırmalı milliyetçilik dersleri veren, ne hazindir ki eleştirel yazılarından dolayı Yunanistan’da ‘Türk ajanı’, Türkiye’de ise ‘Yunan ajanı olmakla’ suçlanan çok sağlam bir entelektüeldir. (Zaman, 30.7.2003) Ahmet Turan Alkan -Herkül Millas bir yazı yazdı, başına gelmeyen kalmadı. Benim de başıma gelmeyen kalmadı. Bazı milliyetçi kuruluşlarda hakkımda yazılar çıktı. Adam doğru bir şey söylüyor. Türk milliyetçiliğine dahletmiyor. Milliyetçiğin o kolay kokuşabilir tarafına dikkatleri çekiyor ve hayırlı bir şey yapıyor. Ama bazı arkadaşlar adamın Türklük ve milliyetçilik düşmanı olduğu yolunda bir görüş çıkardı. (Aksiyon, 16.5.2005) Doğan Hızlan Türkiye Yayıncılar Birliği'nin “Düşünce ve İfade Özgürlüğü” 2005 ödülleri geçen hafta düzenlenen törende verildi…Mutlu olduğum bir geceydi. Çünkü Herkül Millas ödülünü benim elimden aldı. (Hürriyet, 11.7.2005) Mehmet Barlas -Herkül Millas ana sorunun cevabını buldu. Zaman'daki yorumunda müthiş bir bakış açısı yakalamıştı. Bu yorumu okurken kıskandım ve "Neden ben daha önce göremedim bu açıyı" dedim kendi kendime… Millas"sorunların varlığı" ile "sorunların algılanması" arasındaki paradoksal bağlantıya örnek olarak Türk-Yunan ilişkilerini vermişti… Örneğin birinci yüzyılda Roma'da yaşamış olan Epiktitos "İnsanları üzen, durumların kendileri değildir; bu durumlar konusundaki değerlendirmeleridir" dermiş. (Sabah, 27.10.2005) Nabi Yağcı Kitaplığıma göz atıyordum ki elime geçiverdi. Bir çiçeği okşar gibi dokundum yüzüne. Anıları vardı bende. “Ankara Cezaevi /Görüldü” damgalı . Bu damgalı kitaplarım şimdi benim için paha biçilmez değerde. Onlardan biri, yazarı sevgili Herkül Millas. Kitabına imzalı kartını da eklemeyi unutmamış. Artık var olmayan Amaç Yayıncılık tarafından çıkarılmış Tencere Dibin Kara, basım tarihi 1989. Tekrar göz attım ve düşündüm. Hala o kadar güncel ki, keşke birileri yeni basımını yapsa dedim. İnsancıl tarih anlayışına güzel bir örnek. (Referans, 30.11.2005) Sait Aydoğmuş Yunanistan yaşayan İstanbul Rum'u Herkül Millas'ın 26.10.2005 Tarihli Zaman Gazetesi'nde çıkan “Türk-Yunan İlişkileri ve Algılamalar” başlıklı yazısı… Mehmet Barlas, Sabah Gazetesi'ndeki köşesinde bu yazıyı “Herkül Millas Ana Sorunun Cevabını Buldu” başlığıyla hem bir yazıya hem de katıldığı bir TV programına konu etti. Çok ciddiye aldığım başka Türk yazarlar ve düşünce adamları da bu yazıyı, yazılarına ve tartışmalarına konu ettiler. Herkül Millas'ın yazısı şu cümle ile başlıyordu : ” Kötü gözle bakarsanız kötülük görür, karşılıklı kötülüğü körükler ve işler kötüye varır.” ve devamla şu çarpıcı sonuca varıyordu : ”Yanlış algılama kendi gerçeğini yaratır ” (Kurdinfo.com – Platform, 18.12.2005) Kıbrıs’tan bir öğrencim Hocam merhaba nasılsınız? Bir hatırınızı sormak istedim… Ben - nasıl oldu ben de bilmiyorum- gazeteci oldum. Haber muhabirliği yapıyorum. Bir itirafta bulunmak istiyorum. Aradan onca yıl geçmesine rağmen, bize neler öğretmek istediklerinizi şimdi daha iyi anlıyorum. Bana çok şey öğrettiğinizi - Yunanca dışında - size söylemek istiyorum. Her şey icin teşekkür ederim. Sizi gerçekten özledim. Öğrenciniz... (L.K., 30.3.2006) Fikri Akyüz Dindarları rencide eden bazı sözler sarf eden Cumhurbaşkanı Sezer'in nüfus cüzdanının din hanesinde 'Müslüman' yazıyor! Buna karşın gerçek bir liberal demokrat olan Herkül Millas ise hem Rum hem Hıristiyan. (Yeni Şafak, 17.4.2006) Haber Sabancı Üniversitesi'nin 2006-2007 Akademik Yılı yazar Herkül Millas'ın kapanış konuşmasıyla sona eriyor. Sabancı Üniversitesi Mezuniyet Sınıfı'nın inisiyatifi ile sürdürülen, öğrenciler arasında yapılan demokratik ve katılımcı bir seçim süreci sonucunda, kendi alanlarında uluslararası üne sahip, çeşitli disiplinlerden isimlerin davet edildiği konferansın bu yılki konuşmacısı olan Herkül Millas, yarın üniversitede 'Ayrımcılık ve Sağlığımıza Zararları' başlıklı bir konuşma yapacak. Konferans yarın saat 17.30'da Sabancı Üniversitesi Gösteri Merkezi'nde düzenlenecek.(28.6.2007) Mehmet Barlas - Kendilerinden bilmediğim bilgileri ve düşünmediğim düşünceleri öğrenebileceğim köşe yazılarını okumaktan öncelikle zevk alıyorum. Şükrü Hanioğlu ve Herkül Millas gibi arada bir yorum yazan isimlerin yazılarını da sabırsızlıkla bekliyorum. (Turktime, 3.11.2007) Baskın Oran Özdemir İnce’yi ben Ankara’da tanıdım. Bana da Herkül Müllas’ı tanıştıran o dur. O açıdan çok büyük bir iyilik yapmıştır. O Batı Trakya kitabını okudu ve eleştirdi. Ben Herkül Millas’ın yazdığını okuyunca, Yunanistan’a ne kadar haksızlık yaptığımı gördüm. Dolayısıyla derhal kitabın ikinci baskısında o eleştiriyi yayınladım. Bana Herkül’ü tanıştırması açısından Özdemir İnce’ye medyunu şükranım. (Haber X, 25.2.2008) Alper Görmüş Bence Türk basınının hakkaniyet duygusu en yüksek yazarlarından Herkül Millas Zaman’da bugün (11 Mart) kaleme aldığı yazısında bu soruya net bir “evet” cevabı veriyor:“Benim incelediğim ‘din kültürü’ başlıklı kitaplarda, baştan sona, yalnız tek bir inancın aşılandığını gördüm. Çocuklara nasıl haç çıkaracakları, Yahudilerin oruç uygulamaları öğretilmiyor örneğin. Başka inançların lafı pek edilmiyor. Yalnız İslam’ın belli bir söylemi sergileniyor. Yani bu konuda kuşku yok, laik devletin bir inançtan yana ‘zorunlu’ eğitim verdiği gayet açık.” (Medyakronik, 12.3. 2008) Mehmet Barlas -Her zaman bilgece yorumlarıyla düşünce ufkumuzu açan Herkül Millas “türban krizi”ni Zaman’da şöyle değerlendirmişti dün: “Asıl sorun türbanın dini/siyasi simge olması değildir. Bu, kavganın bahanesidir; çünkü siyasal simgeye dönüşen türban da artık başka bir durumun simgesidir. İktidar olmanın simgesidir. Bu kavgada kazanan gücünü kanıtlayacaktır, yerini sağlamlaştıracaktır.” (Hürriyet, 13.2.2008) Haluk Şahin Türk-Yunan ilişkilerini inceleyerek bir ömür geçirmiş olan ve bu alandaki eserleriyle her türlü ödüle layık olan Herkül Millas’ın bir kitabı, durumu her iki dilde de bulunan bir atasözüyle özetliyordu. (7.6.2008): Mehmet Barlas - Yunanistan'ı şiddete ve düzensizliğe boğan öğrenci ayaklanmasının en gerçekçi değerlendirmesini Herkül Millas Zaman'daki yorumunda yaptı. Sayın okurlarımın gözden kaçırmış olmaları ihtimaline karşı, Millas'ın yorumundan bazı satırbaşlarını aktarıyorum (Sabah, 13,12,2008) Mehmet Barlas -Yorumlarına her zaman güvendiğimiz Herkül Millas Zaman'da bu tabloyu şöyle irdelemişti: “Bir yanda yapmamış olduklarını yapacağını söyleyen bir Karamanlis, öte yanda yapması gerekenleri yapmayacağını söyleyen Papandreu var” (Sabah, 30.9.2009) Evren Dede Herkül Millas, Türk-Yunan ilişkileri konusunda uzman olan az sayıdaki önemli akademisyenden biri. Millas’ı akademik çevrede bu denli kıymetli yapan özelliklerinden biri, hiç kuşkusuz, bir azınlık bireyi olarak, çoğunluk bireylerinin ötesine geçen başarılarında saklı.(Agos, 17, 10, 2008) Alper Görmüş Bütün Türk basınını alın, Herkül Millas'ın yazısını verin! (Taraf, 16.12.2008) Ahmet Turan Alkan Zaman'ın Yorum yazarlarından Herkül Millas'ın, "Yunanistan'da değerler krizi" başlıklı yazısını fark ettiğinizi ve altını çize çize okuduğunuzu ümid ediyorum. (Zaman,18.12.2008) A. G. Çok değerli Herkül Millas. Hayatımda bana en çok şey öğreten insanlardan birisiniz. Kitaplarınız, konferanslarınız, katıldığınız toplantılarda yaptığınız yerinde üdahaleler, hangisini söyleyeyim, hepsi, hepsi benim için paha biçilmez değerde bilgi kaynakları oldu. Son olarak Agos'ta "Yahudileri ne kadar sevmezsiniz" başlıklı yazınız, bana ilaç gibi geldi, yarama merhem oldu… Solculardan (bunu eski bir örgütlü sosyalist olarak soyluyorum) bize yöneltilen saldırılar, küfür hakaret içeren İslami kesimden sajlardan hiç de geri kalmadı. Yarama merhem oldu derken bunu söylemek istedim. (Özel mektup, 27.1.2009) Ekrem Dumanlı Herkül Millas'ın samimi ve sıcak yazılarını zaten biliyorsunuz. İşte Zaman gazetesinde neşredilen o güzel makaleler kitaplaştırıldı. Latif bir eser çıkmış ortaya. (25.5.2009) A Mehmet Ali Birand Herkül Millas benim kuşağımın yetiştirdiği güzide bir aydın. Ama gençliğimizde onu 100 ve 200 metrede Türkiye şampiyonlukları olan bir atlet olarak bilirdik. Sonra Başbakan Tayip Erdoğan’ın sözünü ettiği o ünlü “faşizan uygulamalardan” nasibini aldı ve belki kovulmadı ama kovmaktan da beter ettik. Biliyorum ki içindeki o muhalif ses nedeniyle Yunanistan’da da milliyetçi-şoven çevrelerin tepkisini çekti. Ama aydın duruşunu hiç terk etmedi. Ankara Üniversitesi’nde Yunan Dili kürsüsünün kuruluşunu sağladı. Yazdığı kitaplar ve çevirileriyle Türk-Yunan ilişkilerinde anlama/empati ve tanı(ş)ma sürecinin mütevazi mimarlarındandır. Şimdi Kitap Yayınları’ndan Zaman Gazetesi’ndeki yazılarını bir kitaba dönüştürdü. Türk-Yunan ilişkilerinin yol kılavuzudur. Okuyun. (30.5.2009) Ümit Kurt Herkül Millas, düşüncenin namusuna ve ifade özgürlüğüne sonuna kadar inanan, bir aydın. Farklı ve aykırı bulunan fikirlerini bile samimi bir dille ifade eden, yanlış yaptığını düşündüğünde kendini sorgulayabilen olgun ve vicdan sahibi bir entelektüel Her türlü milliyetçiliğe, ırkçılığa ve din ayrımcılığına topyekûn karşı çıkan, farklılıklar arasında mutlaka bir uzlaşma zemini olduğuna inanan ve onu arayan bir insan. (Zaman 21.6.2009) Mehmet Barlas - Türk siyasal ve kültürel yaşamının çok dikkatli gözlemcisi olan Herkül Millas, Zaman'daki yorumunda bu durumu satrançtaki "Pat" durumuna benzetiyor. Anayasa Mahkemesi anayasa değişiklikleri hakkında karar verirken "Şekil"in ötesine geçtiğine göre ve bu da artık bir "İçtihat" oluşturduğuna göre, fiilen ve hukuken Yasama ile Yargı arasında anayasa değişiklikleri konusunda sürekli bir "Pat" durumu veya bir "Kilitlenmişlik" olabilecek demektir. (Sabah, 31.3.2010) Mehmet Barlas - Herkül Millas içinde bulunduğumuz durumu da şöyle değerlendiriyor: Günümüzde iki toplumsal proje bir gerilim içinde bulunuyor: A) Bir yanda tek sesliliği (tek kimlikliliği) amaçlayan ulus-devlet oluşturma süreci, öte yanda farklılığı ve çok kültürlülüğü vurgulayan Avrupa Birliği referanslı süreç. B) Bir yanda yasal düzenlemelerin gerçekliği öte yanda toplumsal (ve tarihsel) gerçeklik. Ama en başta anlaşılması gereken, kimlik endeksli devlet baskısının, kimlik endeksli talepleri yarattığıdır. Millas'ın yorumunun "Açılım"la ilgili tüm kesimlere ışık tutacağını düşünüyorum. (Sabah, 28.4.2010) Bejan Matur Diyarbakır Kültür Sanat Vakfı olarak Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası ortaklığında başlattığımız 'Diyarbakır Buluşmaları'nın ilk konuğu Herkül Millas'tı. Vakfın avlusunda, ceviz ağacının gölgesinde, 'Milliyetçilik, Kimlik ve Demokrasi' konuştuk. Millas, muhteşem bir 'milli kimlik nasıl kurulur' konuşması yaptı. İzleyicilerden gelen sorularla sohbet derinleşti. (Zaman, 5.5.2010) Eyüp Can Herkül Millas iki ülkeyi derinden anlamaya çalışan İstanbul doğumlu saygın bir akademisyen... Ne zaman buluşsak Yunanistan’ın “biraz daha devlet nosyonuna” Türkiye’nin ise “daha fazla bireysel haklara dayalı demokrasi anlayışına” ihtiyacı olduğunu söylüyor. Hayali Türkiye’nin biraz Yunanistan olması, Yunanistan’ın Türkiyeleşmesi... (8.5.2010) Murat Belge Bu ülkede yaşayan Müslümanlara karşı “Sömürge Valisi” tavrıyla bakan birilerinden söz edilebilir belki. Ama yalnız “bu ülkede yaşayan Müslümanlar” değil; Rum-Yunan kökenliler hakkında yazarlarımızın neler söylediği üstüne Herkül Millas koca kitap yazdı. Ben bunun Ermenilerle ilgili olan bir benzerini umarım bir yıl içinde yayımlayacağım.(Taraf, 5.12.2010) Mehmet Barlas -Herkül Millas'ın Zaman'daki yorumu hepimize ışık tutabilir. Millas yorumunu şöyle noktalamıştı: "Askerî ve bürokratik vesayet geriliyor, halk iradesi temel oluyor, ülke Batı dünyasına entegre oluyor. Ve paradoksal bir biçimde bu yolu açan, sosyal demokrat olan (olması gereken) CHP değil, muhafazakârlardır. Karşılarında ise kendilerine sol, ilerici, demokrat, çağdaş diyenler bulunuyor. Olaya bu açıdan bakınca 'niyetler tartışması'nın anlamı da azalıyor, hatta kalmıyor. AKP'nin niyeti ikincildir. Mehmet Barlas -Bugüne kadar pek kimse "Mağrur olma Türkiye, model almak gerekirse sendekinden daha mükemmel demokrasiler var" demek gereğini nedense hissetmedi. Bu kaçınılmaz görevi Herkül Millas'ın yüklendiğini söylemeliyim. Sevgili Millas, Zaman'daki yorumunda … "Model olmak" söylemi ve düşüncesi kısa sürede insanın gururunu okşadığından hoş gelebilir. Ama uzun sürede zararlıdır. Çünkü demokrasi ve çağdaşlaşma yolunda geri kalmış ülkelere model olmak ve kendini birilerinin izleyeceği örnek saymak, Türkiye açısından çıtayı alçaltmak demektir… Herkül Millas'ın bu haklı uyarılarının ışığında kendi gerçeklerimize dönmemiz ve bunları nasıl daha iyi yönde değiştirebileceğimizin yollarını bulmamız doğru olacaktır. (Sabah, 3.3.2011) |