Δύο βιβλία: ‘Ευάγγελος Τσοντσόλης: Ευχαριστώ για την παρέα κύριε’ και ‘Ο «Αθώος» εθνικισμός’
Εκτύπωση

millas-kitap

Κυκλοφόρησαν την προηγούμενη βδομάδα δυο βιβλία τα οποία επιμελήθηκε ο Ηρακλής Μήλλας.

Το πρώτο έχει τίτλο Ευάγγελος Τσοντσόλης: Ευχαριστώ για την παρέα κύριε, και διανέμεται από την Εταιρεία Μελέτης της Καθ’ Ημάς Ανατολή. Στο οπισθόφυλλο ο κ. Μήλλας γράφει τα εξής:

Διαβάζοντας τον Βαγγέλη γνωρίζουμε έναν ευαίσθητο άνθρωπο και τους προβληματισμούς του, την εποχή του, τον κόσμο ενός κωνσταντινουπολίτη και το πώς ως «μειονοτικός» βίωσε τη ζωή της διασποράς και της ένταξης στην «πατρίδα».

Έτσι θα πρέπει να διαβαστούν τα έργα που φτάνουν σε μας μετά από δεκαετίες. Είναι πολύ σημαντικές μαρτυρίες που δεν μπορούν να εκτιμηθούν στην εποχή τους. Αποκτούν μια άλλη έννοια και αξία μετά. Ξεπερνούν τον ίδιο τον δημιουργό τους, τις δικές του επιδιώξεις όταν δημιουργούσε: Είναι σαν τα στοιχεία που αφήνει πίσω του ο ανυποψίαστος διαβάτης, αλλά που είναι σημαντικά για να καταλάβουμε τι έχει συμβεί κατά το διάβα του.

Τα κείμενα του Ε. Τσοντσόλη αποτελούν πηγή για τη μελέτη του τόπου και του τρόπου ζωής μιας κοινότητας κάποιας εποχής που τώρα έχει χαθεί μαζί με τους εκφραστές της.

millas-tsontolis

Το δεύτερο βιβλίο φέρει τον τίτλο Ο «Αθώος» εθνικισμός, και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Στο οπισθόφυλλο ο κ. Μήλλας γράφει τα εξής:

Έλληνες και Τούρκοι μελετητές αντιμέτωποι με το «δικό τους» αθώο εθνικισμό

Ο όρος «εθνικισμός» στην καθημερινότητά μας έχει δύο διαφορετικές έννοιες που συχνά συγχέονται αλλά που είναι και αλληλένδετες. Η πρώτη έννοια αναφέρεται σε μια «αθώα» κοινωνική συναίνεση για μια εθνική ταυτότητα. Είναι αυτή που εξασφαλίζει την πίστη σε μια ομάδα ανθρώπων ότι αποτελούν ένα έθνος. Η άλλη  αναφέρεται σε ένα είδος πολιτικού προγράμματος ορισμένων μελών του έθνους. Όταν αυτό το πρόγραμμα είναι επιθετικό ή  ξενοφοβικό, συνήθως χαρακτηρίζεται «εθνικιστικό», «κακό» και κάποτε ρατσιστικό. 

Αλλά ο δήθεν αθώος εθνικισμός φέρει όλα τα συστατικά που χρειάζονται για να αναβιώσει «ο κακός εθνικισμός» όταν η συγκυρία προσφέρεται: Οι εθνικοί μύθοι στους οποίους κυριαρχεί το «εμείς-οι άλλοι»,  οι ανάλογες ιστορικές αναφορές μέσα σε μια εθνική ιστοριογραφία, η σχετική «εθνική» παιδεία, η εθνική αυταρέσκεια («είμαστε οι καλύτεροι» ή έστω «έχουμε πολλά καλά»), η  ξενοφοβία («μας αδίκησαν, κινδυνεύουμε»), το φετίχ του εθνικού συμφέροντος («πρώτα εμείς»)…

Αυτός ο δήθεν αβλαβής εθνικισμός εντοπίζεται σε φαινομενικά αθώες λειτουργίες. Μια πινακίδα που καλωσορίζει τους τουρίστες «στην πιο φιλόξενη χώρα του κόσμου», ένα παραμύθι σε ένα παιδικό  βιβλίο, ένα τραγούδι σε κάποιο οικογενειακό γλέντι, ένα σήριαλ στην τηλεόραση, ένας τίτλος σε μια εφημερίδα ή ένας ποδοσφαιρικός αγώνας μπορούν να καλλιεργήσουν και να αναπαράγουν εθνικιστικά μηνύματα. 

Σε αυτά, τα οποία συνήθως μας διαφεύγουν, αναφέρεται το βιβλίο.  Σε αυτόν τον τόμο,  Έλληνες και Τούρκοι αναλυτές αναφέρονται στον «δικό τους» εθνικισμό, και βασικά σε αυτόν που στην χώρα τους δεν συνειδητοποιείται. Κάποιοι γράφουν και για τις δύο πλευρές, συγκριτικά. Αλλά κανένα κείμενο δεν αναφέρεται μόνο στον εθνικισμό του Άλλου. Μια τέτοια προσέγγιση είναι το χόμπι των εθνικιστών.

 

millas-athoos